Chidzidzo cheGenetic chakavakirwa paDNA yekare yakatorwa kubva musarasara yeskeletal yakaiswa muPompeii plaster inokandwa yevakakuvadzwa nekuputika kwegomo reMount Vesuvius muna 79 CE inopesana nekududzirwa kwechinyakare nezve kuzivikanwa uye hukama hwevakabatwa. Chidzidzo chinoratidzawo kuti maPompeiians vaive vedzinza revachangobva kubuda vekumabvazuva kweMedithera zvinova zvinoenderana necosmopolitanism yakaonekwa muhushe hweRoma hwazvino.
Pompeii raiva guta rekare rechiteshi chengarava cheRoma muItaly. Kuputika kukuru kweGomo reVesuvius muna 79 CE kwakaparadza ndokuviga guta racho mumadota kwakauraya zviuru zvevagari varo. Zvimiro uye mafomu evakakuvadzwa zvakachengetedzwa nekuda kwekumisikidzwa kwepumice lapilli uye madota anoiswa kubva mukuputika kwegomo kwakatenderedza miviri. Zvinyorwa zvemitumbi zvakawanikwa nevatsvakurudzi mazana emakore gare gare nekuzadza makomba nepurasita. Iyo plaster yakasikwa saka yakamisikidzwa nemasaga emasaga evagari veguta.
Zvidzidzo zvemajini zvichishandisa zvisaririra zvevanhu zvakaiswa mumapurasita zvakasangana nematambudziko nekuda kwekunetseka kudzoreredza DNA yekare. Uchishandisa PCR-yakavakirwa nzira, vaongorori vaigona kutora genetic data kubva kupfupi mitochondrial DNA. Tekinoroji nyowani dzakagonesa kutorwa kwemhando yepamusoro yekare DNA (aDNA) kubva mumazino uye mapfupa ane peturu.
Muchidzidzo chakaburitswa muna Mbudzi 7, 2024, vaongorori, kekutanga, vakagadzira genome-yakafara DNA yekare uye strontium isotopic data kubva kumasara emunhu ari mumapurasita ekukanda kuitira kuratidzira huwandu hwekare hwePompeian. Mhedziso kubva kuongororo yemajini inowanikwa ichipokana nerondedzero yechinyakare.
Sechivanhu, "munhu mukuru akapfeka bracelet yegoridhe aine mwana pamakumbo" zvinodudzirwa se "amai nemwana", nepo "vanhu vaviri vakafa vakambundirwa" vachifungidzirwa sehanzvadzi. Zvisinei, ongororo yemajini yakawana kuti munhu mukuru muchiitiko chekutanga aive murume asina hukama nemwana achibvisa dudziro yechinyakare yaamai nemwana. Zvimwechetezvo, munhu mumwe chete munyaya yechipiri yevaviri vevanhu vakambundirana akawanikwa ari murume wekuzvarwa izvo zvinoramba dudziro yechinyakare yehanzvadzi. Izvi zvinoratidza kuti kuona zvakapfuura nefungidziro dzemazuva ano pamusoro pehunhu hwevakadzi kunogona kusavimbika.
Ongororo iyi yakawana zvakare kuti maPompei aive akadzikiswa zvakanyanya kubva kune vachangobva kune dzimwe nyika kubva kumabvazuva kweMediterranean izvo zvinoenderana necosmopolitanism yakaonekwa muhushe hweRoma hwanhasi.
***
References:
- Pilli E., and said 2024. DNA yekare inodenha kududzirwa kwakatekeshera kwePompeii plaster plaster. Current Biology. Rakabudiswa 7 Mbudzi 2024. DOI: https://doi.org/10.1016/j.cub.2024.10.007
- Max-Planck-Gesellschaft. Nhau - Humbowo hweDNA hunonyorazve nyaya yevanhu vakavigwa muPompeii kuputika. Yakatumirwa 7 Mbudzi 2024. Inowanikwa pa https://www.mpg.de/23699890/1106-evan-dna-evidence-rewrites-story-of-people-buried-in-pompeii-eruption-150495-x
***
Related articles
- Zvisaririra zveMakare Chromosomes ine intact 3D Structure yeExtinct Woolly Mammoth (22 Chikunguru 2024).
- Tsvagiridzo yeDNA inoburitsa "mhuri uye hama" masisitimu enharaunda dzeprehistoric (31 Chikunguru 2023)
***